Historie

Initiatief voor de bouw van de Belvédère
Op 9 juni 1885 werd in Lochem het Verfraaiingsgezelschap Lochem en Omstreken (VG) opgericht en was daarmee de tweede VVV in Nederland. Het gezelschap had tot doel het toerisme te bevorderen en Lochem als aantrekkelijk vakantieoord te promoten. Al snel werd in 1893 door deze organisatie de uitkijktoren de Belvédère op het hoogste punt van de Lochemse Berg gebouwd. De toren verving de eerste houten belvédère die in 1886 nabij het buurtschap Zwiep was opgericht. De toren werd door aannemer H. Reerink voor het bedrag van 1.285 gulden gebouwd naar een ontwerp van de bekende architect Nicolaas Molenaar uit Den Haag. Boven de deur is nog het embleem VG en jaartal van bouwen te vinden.

De architect Nicolaas Molenaar heeft in Lochem en omgeving diverse opdrachten uitgevoerd. Hij is onder meer verantwoordelijk voor de verbouwingsplannen van Kasteel de Cloese in opdracht van Cornelis Jacob Sickesz en zijn echtgenote Maria Anna Cornelia van Harlingen en de nieuwe torenspits met carillon (1903) voor de Gudulakerk.

De Belvédère herinnert aan een belangrijke periode in de sociaal-economische ontwikkelingsgeschiedenis van Lochem en omgeving in de 19e eeuw. In deze periode ontstond een belangrijke inkomstenbron: het toerisme. De grote aantrekkingskracht van de bosrijke omgeving en de heuvels van de Lochemse Berg uitte zich in de bouw van vele hotels, pensions, uitspanningen en de verbetering van de infrastructuur. Vele welgestelden vestigden zich permanent in Lochem, waar dan ook een fraaie villawijk ontstond. De in 1893 gebouwde toren diende als uitgangspunt en doel voor vele wandelingen in de omgeving.

Bouwhistorie in de 20e eeuw
Door de snelle groei van het nog vrij jonge bos was het nodig in 1912-1913 de toren met ruim twee meter te verhogen door middel van een vrijwel blinde derde geleding. De oorspronkelijke open koepel met ijzeren hekwerken werd herplaatst. In deze periode werden ook twee theehuisjes bij de toren gebouwd.
Deze toestand bleef voortbestaan tot de Tweede Wereldoorlog, toen de bovenste geleding (balustrade) in beton en baksteen werd vernieuwd en opnieuw verhoogd.


In 1992 is de toren op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. In Nederland zijn weinig vergelijkbare stenen uitkijktorens te vinden, die gebouwd zijn eind 19e/ begin 20ste eeuw.

Plattegrond en opbouw

• De toren bezit een ronde plattegrond, vier bakstenen geledingen en een balustrade.
• De toren beschikt over een samengestelde houten spiltrap voorzien van tussenbordessen.
• Het hoogste platform is middels een stalen steektrap te bereiken.
• Het geheel is gemetseld in baksteen in kops verband.
• De eerste geleding bezit een hoge bakstenen plint, afsluitend met een bakstenen waterlijst. Deze plint wordt geschoord door forse betonnen steunberen, die niet tot de oorspronkelijke opzet behoren.
• In de eerste geleding bevindt zich de ingang onder een segmentboog. Op de latei bevindt zich het opschrift “VG 1893”. De originele houten entreedeur is vervangen door een stalen variant.
• In de eerste en tweede geleding bevinden zich voorts enige kleine vensters met segmentbogen en bakstenen lekdorpels, een aantal vensters is dichtgemetseld.
De tweede geleding sluit aan de bovenzijde af met een dubbele en een enkelvoudige bakstenen waterlijst.
• De lage derde geleding is blind uitgevoerd en bezit ter afsluiting diverse bakstenen sierlijsten en een sterk overstekende kroonlijst.
• Hierboven bevindt zich een vierde geleding, bestaande uit een in beton uitgevoerde constructie met rondom kleine getoogde vensters met tussenstijlen. De derde en vierde geleding zijn later aan de toren toegevoegd.
• De toren is beëindigd middels een overstekende waterlijst en een eenvoudige bakstenen balustrade, eveneens met betonnen dammen.